Christian Aid’in yeni raporu, muz üretiminin yoğun olduğu Latin Amerika ve Karayipler’de iklim değişikliğinin etkileriyle üretim alanlarının büyük ölçüde yok olabileceğini ortaya koyuyor. Milyonlarca insanın temel besin kaynağı olan muz, sıcaklık artışla
ANKARA-BHA
Dünyanın en fazla tüketilen meyvesi olan muz, iklim değişikliğinin giderek artan etkileri nedeniyle ciddi bir tehdit altında. Christian Aid tarafından yayımlanan yeni bir rapor, Latin Amerika ve Karayipler'deki muz üretim alanlarının yaklaşık yüzde 60’ının 2080 yılına kadar muz yetiştiriciliği için uygun olmayabileceğini ortaya koydu.
Raporda, muz üretiminde başı çeken Guatemala, Kosta Rika ve Kolombiya gibi ülkelerde artan sıcaklıkların, aşırı hava olaylarının ve iklim kaynaklı zararlıların üretimi olumsuz etkilediği vurgulanıyor. Bu durum yalnızca tarımı değil, aynı zamanda kırsal bölgelerdeki geçim kaynaklarını da tehdit ediyor.
Dünya genelinde buğday, pirinç ve mısırdan sonra en önemli dördüncü gıda ürünü olarak kabul edilen muz, küresel üretimin yüzde 80’i yerel tüketim için gerçekleştirilirken, 400 milyondan fazla kişi günlük kalori ihtiyacının yüzde 15 ila yüzde 27’sini muzdaki besin değerlerinden karşılıyor.
Muz ihracatının yüzde 80’i Latin Amerika ve Karayipler’den sağlanıyor. Ancak bu bölgeler, iklim krizine en az katkı sağlayan yerler arasında yer alsa da, yıkıcı etkilerini en şiddetli yaşayan alanlar olarak öne çıkıyor. Guatemala’da üreticilik yapan 53 yaşındaki Aurelia Pop Xo yaşadığı zorlukları, “İklim değişikliği mahsullerimizi öldürüyor. Bu da gelir kaybı anlamına geliyor çünkü hiçbir şey satamıyoruz. Tarlamda olan şey ölümdür,” sözleriyle dile getirdi.
Özellikle ihraç edilen muzların büyük kısmını oluşturan Cavendish türü, 15 ila 35 derece arasında sıcaklık ve düzenli su gereksinimi nedeniyle oldukça hassas. Şiddetli fırtınalar yaprak dökümüne neden olarak fotosentez sürecini sekteye uğratıyor. Ayrıca, genetik çeşitliliğin düşük olması muzları hastalıklara karşı savunmasız hale getiriyor. "Kara yaprak" olarak bilinen mantar hastalığı, muz bitkisinin fotosentez kapasitesini yüzde 80’e kadar azaltabiliyor. Bu hastalık, özellikle nemli hava koşullarında ve düzensiz yağışlarla birlikte daha da yaygınlaşıyor.
Bunun yanında, toprak kökenli ve giderek küresel bir tehdit haline gelen Fusarium Tropikal Irk 4 mantarı, Cavendish plantasyonlarında büyük kayıplara yol açıyor. Artan sıcaklıklar ve değişen yağış düzenleri bu hastalıkların yayılmasını kolaylaştırıyor.
Christian Aid, iklim krizinin yükünü büyük ölçüde çeken ancak en az katkı sağlayan yoksul ülkelerin desteklenmesi gerektiğini vurguluyor. Kuruluşun Politikalar Direktörü Osai Ojigho, “Muz sadece dünyanın en sevilen meyvesi değil, aynı zamanda milyonlarca insan için temel bir besin kaynağı. Bu hayati ürünün iklim değişikliği tehdidi altında olduğunu artık fark etmeliyiz,” diyerek, zengin ülkelere fosil yakıt kullanımını azaltma ve yoksul ülkelere finansal destek sağlama çağrısında bulundu.
