ANKARA-BHA
Tarım topraklarında biriken mikroplastikler ve bunlarla birlikte gelen zararlı kimyasallar, yalnızca çevresel bir sorun değil, artık doğrudan insan sağlığını etkileyen bir kriz haline geldi. Avustralya'da çevresel biyoteknoloji uzmanı Dr. Joseph Boctor öncülüğünde gerçekleştirilen araştırma, bu görünmez tehdidin gıda yoluyla insan bedenine taşındığını gözler önüne serdi.
Environmental Sciences Europe dergisinde yayımlanan analiz, yaklaşık 200 bilimsel çalışmanın derlenmesiyle hazırlandı. İncelemeye göre, mikroplastikler başta sebzeler ve tahıllar olmak üzere birçok üründe tespit ediliyor ve bu plastik parçacıklar, çeşitli yollarla bitkilerin bünyesine girerek son tüketici olan insanlara ulaşıyor.
Mikroplastikler topraktan sofraya
Boctor’un ekibi, Avrupa ve Kuzey Amerika’da her yıl yüz binlerce ton mikroplastiğin tarım topraklarına karıştığını belirtiyor. Sadece İngiltere’de, gübre ve katkı maddeleriyle toprağa karışan mikroplastik miktarının yıllık yaklaşık 22 bin 500 ton olduğu tahmin ediliyor.
Tarımda plastik örtüleme yönteminin yaygınlaşması, topraklardaki mikro ve nanoplastiklerin başlıca kaynağı olarak öne çıkarken, kanalizasyon çamurları, biyokatılar ve organik gübreler de kirlenmeye katkı sağlıyor.
Bu mikroplastikler bitki sistemine çeşitli yollarla giriyor: Yapraklardaki gözeneklerden emilim, kökler yoluyla suyla taşınma ya da bitki hücrelerinin dış maddeleri içine alması yoluyla ürünlerin içine kadar sızabiliyorlar.
“Topraklar plastik çukuruna dönüşüyor”
Dr. Boctor, mikroplastiklerin gıda üreten toprakları birer plastik çukuruna çevirdiğini vurgularken, bu parçacıklarla birlikte gelen plastik katkı maddelerinin etkileri konusunda şeffaflık ve düzenleyici araştırma eksikliği bulunduğunu belirtiyor.
Bilimsel veriler, mikroplastiklerin yalnızca tarımsal üretimi değil, insan sağlığını da ciddi şekilde tehdit ettiğini ortaya koyuyor. Mikro ve nano boyuttaki plastiklerin insan vücuduna geçmesi;
Doğurganlık problemleri,
Kalp-damar sistemi hasarı,
Hormon bozuklukları,
Beyin sinir hücrelerinde dejenerasyon ve
DNA yapısında bozulma gibi sağlık sorunlarıyla ilişkilendiriliyor.
Plastik katkı maddeleri en az mikroplastikler kadar tehlikeli
Araştırma ayrıca, mikroplastiklerle birlikte toprağa karışan ftalatlar ve PBDE’ler (polibromlu difenil eterler) gibi katkı maddelerinin de insan sağlığı açısından ciddi risk taşıdığını ortaya koydu. Ftalatlar özellikle hormon ve üreme sistemi bozukluklarıyla, PBDE’ler ise karaciğer, tiroid, bağışıklık ve üreme sistemi üzerinde toksik etkilerle ilişkilendiriliyor.
Boctor, “Bu inceleme, bu sinsi tehlikeyi gündeme getirmeyi ve düzenleyicilere ışık tutmayı amaçlıyor,” diyerek, plastik krizinin kontrolsüz bir şekilde ilerlediğini ve biyolojik sistemlerde sessizce gelişen bir tehdit haline geldiğini vurguladı.
