Mars’ta gizemli küreler: NASA, perseverance ile yeni bir jeolojik sırra ulaştı

ANKARA-BHA

NASA’nın Mars keşif aracı Perseverance, Kızıl Gezegen’in yüzeyinde bilim dünyasını heyecanlandıran yeni bir keşfe imza attı. 5 Temmuz 2025 tarihinde, görevin 1555. gününde (Sol 1555), aracın robot kolundaki WATSON kamerası, “Rowsell Hill” adı verilen bölgede gizemli ve neredeyse mükemmel şekilde yuvarlak taşçıklar – bilimsel adıyla sferüller – görüntüledi.

Bu kayaç kürelerin, daha önce Opportunity aracı tarafından keşfedilen ve “yaban mersini” olarak anılan hematit içerikli oluşumlardan farklı olarak, bazaltik yapıda olduğu ve yüksek ısıyla meydana geldiği değerlendiriliyor.

Göktaşı mı, volkan mı?

NASA bilim insanlarına göre bu tür sferüller, Mars’ın enerjik jeolojik geçmişine ışık tutabilir. İki olası senaryo öne çıkıyor:

1. Volkanik kökenli: Lavların yüzeyde hızla soğuyarak yuvarlak taşçıklar oluşturması.

2. Kozmik çarpışmalar: Bir göktaşının yüzeye çarpmasıyla ortaya çıkan erimiş materyalin havada donarak küresel formda yere inmesi.

NASA bilim ekibinden Dr. Andrew Shumway, bu yapıları anlamanın yalnızca yerel jeolojiye değil, Mars’ın bütünsel evrim sürecine dair önemli bilgiler sağlayabileceğini vurguladı.

“Bu oluşumların kökenini anlamak, Mars’ın erken dönemlerindeki çarpışma tarihi ya da volkanik aktivitesi hakkında doğrudan veri sunabilir.” — Dr. Andrew Shumway

Kürelerin izinde: Mars’ın farklı noktalarından örnekler

Perseverance, Rowsell Hill keşfi öncesinde “Hare Bay” bölgesinde benzer yapılar gözlemleyip örnek toplamış, daha sonra “Witch Hazel Hill” çevresinde yer alan gevşek yapılı küresel oluşumları incelemişti.

SuperCam ve PIXL gibi entegre analiz sistemleriyle bu kayaçların kimyasal yapısı değerlendirildi. Bazı kürelerin zaman içinde ana kayaçtan ayrılarak yüzeye ulaştığı tahmin ediliyor.

Yeni bir Mars hikâyesi yazılıyor

NASA’nın bu yeni bulgusu, Mars’ın hâlâ tam olarak çözülememiş karmaşık jeolojik geçmişine dair yeni sorular doğuruyor. Sferüllerin kökenine ilişkin yapılacak detaylı analizler, Mars'ın oluşum süreci, iklimi ve kozmik etkilerle şekillenen tarihi hakkında önemli bilgiler sağlayabilir.

Perseverance görevi kapsamındaki saha çalışmaları, önümüzdeki aylarda farklı bölgelerde sürdürülecek.