Eğitimde Yapay Zekâ Dönemi

Ankara-BHA 2025-2029 dönemine yönelik stratejik yaklaşımları içeren belge, eğitimde yapay zekâ teknolojilerinin etkin, etik ve kapsayıcı bir biçimde kullanılması için stratejik hedefler ortaya koyuyor. Bu bağlamda söz konusu politika belgesi, Millî Eğitim Bakanlığının yapay zekâ alanındaki çalışmalarını sistematik bir yol haritasına dönüştürmeyi amaçlayarak öğretim programlarının güncellenmesinden dijital içerik üretimine, öğretmen eğitiminden yapay zekâ destekli ölçme ve değerlendirme süreçlerine kadar geniş bir alanda somut uygulamalar içeriyor. Aynı zamanda yapay zekâ tabanlı öğrenme analitiği platformlarının kurulmasına yönelik çalışmalar da bu kapsamda yürütülmekte olup öğrenci ve öğretmenlerin dijital becerilerinin geliştirilmesi, kişiselleştirilmiş öğrenme fırsatlarının artırılması ve eğitimde kalite ile kapsayıcılığın güçlendirilmesi hedefleniyor. Bu dönüşüm süreci, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile uyumlu şekilde yapılandırılan beceri temelli eğitim yaklaşımını da destekliyor ve öğrencilerin yalnızca akademik bilgiyle değil; aynı zamanda eleştirel düşünme, problem çözme, dijital okuryazarlık, iletişim ve iş birliği gibi çağımızın önemli gereklilikleriyle donatılmasını amaçlıyor. Vizyonu, yapay zekâ ve büyük veri tabanlı sistemlerin yönetici, öğretmen ve öğrenciler tarafından etkin, bilinçli ve stratejik kullanılmasını sağlayarak yapay zekâ okuryazarlığına sahip, millî, manevî ve evrensel değerlerle donanmış bireyler yetiştirmek olan bu politika belgesi, dört temel hedef etrafında yapılandırıldı. "Eğitimde Yapay Zeka Kültürü Oluşturmak", "Öğretim Programlarında Yapay Zeka Alanını Artırmak", "Eğitimde Yapay Zeka Destekli Yönetim ve Karar Alma Mekanizmasını Desteklemek" ve "Teknoloji, Altyapı ve Veri Analitiğini Güçlendirmek", belgenin dört temel hedefi olarak belirlendi. Bu dört ana hedef doğrultusunda toplam 15 politika adımı ve 40 eylem adımı da belirlendi. Eylem adımlarından 17'sinin 1 yıla kadar, 10'unun 1 ila 3 yıl arasında, 13'ünün ise 3 ila 5 yıl arasında hayata geçirilmesi planlanıyor. Söz konusu adımlar; 12 sorumlu MEB birimi, 23 iş birliği yapılacak MEB birimi ve 10 ilgili dış paydaşın katkılarıyla yürütülen katılımcı bir süreç ile tamamlanacak. Yapay Zekâ Uygulamaları Etik Kurulu kurulacak Eğitimde yapay zekâ etik kuralları ve kullanım standartlarının oluşturulması kapsamında Bakanlık bünyesinde, yapay zekâ projeleri, kullanılan araçları ve kullanım çerçevesini değerlendirmek ve denetlemek amacıyla Yapay Zekâ Uygulamaları Etik Kurulu ve bu kurula bağlı alt komisyonlar kurulacak. Yapay zekânın eğitimde kullanıldığı alanlarda öğrenci-öğretmen etkileşimi ile eğitim ve öğretime etkisi ve sonuçları takip edilecek. Yapay zekâ okuryazarlığını artırmak amacıyla eğitim programları ve bilinçlendirme etkinlikleri geliştirilmesi için toplumun genç kesimlerine yapay zekâ kullanımı, uygulamaları ve geliştirilmesi bilinci oluşturmak amacıyla "Yapay Zeka Okuryazarlığı" çalışmaları da yürütülecek. Öğretmenlere yapay zekâ eğitimi planlanacak Öğretmenlerin yapay zekâ destekli ders tasarımı yetkinliklerinin artırılması için yapay zekâ ile desteklenen pedagojik süreçlere uyum sağlamalarını ve bu teknolojileri etkili biçimde kullanmalarını sağlamaya yönelik hizmet içi eğitim programları planlanacak. Eğitimde yapay zekâ kullanımına yönelik uluslararası iş birliklerin geliştirilmesine yönelik yapay zekâ alanında devlet burslarıyla yurt dışında lisansüstü öğrenim için kontenjanlar artırılacak. Mesleki ve teknik liselere yapay zekâ öğretim programı "Öğretim Programlarında Yapay Zekâ Alanını Artırmak" hedefinde, öğretim programlarının yapay zekâ uygulamaları ve kullanım alanlarına uyumlu şekilde güncellenmesi, yapay zekâ destekli öğrenme modelleriyle öğretim yöntemlerinin geliştirilmesi ve yapay zekâ destekli eğitim ortamlarının kullanımının yaygınlaştırılması politikalarına yer verildi. Öğretim programlarının, yapay zekâ uygulamaları ve kullanım alanlarına uyumlu hale getirilmesi amacıyla, algoritmik düşünme, yapay zekâ teknolojileri ve etik ilkeler doğrultusunda mevcut ve seçmeli derslerin içerikleri güncellenecek. Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarına yönelik yapay zekâ öğretim programı ve dijital içerikler hazırlanacak. Ortaöğretim seviyesinde yapay zekâ öğretim programı, öğrencilere uygulama geliştirme becerisi kazandırmayı hedefleyen öğrenme çıktılarıyla yenilenecek. Yapay zekânın en çok etkileyeceği meslek alanlarına ve bölümlerine ait öğretim programları, yapay zekâya uyum sağlayacak şekilde güncellenecek ve bu süreç, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli kapsamında yürütülen çalışmalar ve ilgili paydaşların katkılarıyla desteklenecek. Türkçe eğitimi için yapay zekâ destekli dil uygulaması geliştirilecek Yapay zekâ destekli öğrenme modelleri ve öğretim yöntemlerinin geliştirilmesine yönelik BİLSEM'lere yapay zekâ atölyeleri kurulacak, dijital eğitsel oyun yarışmaları düzenlenecek ve bu süreçlerden elde edilen kazanımlar raporlanacak. Türkçe eğitiminde kullanılmak üzere, öğrencilerin dört temel dil becerisini destekleyecek ve bireysel eksiklerini tespit edecek yapay zekâ destekli bir dil uygulaması geliştirilecek. Yabancı dil eğitiminde kullanılmak üzere, kelime bilgisi, dil bilgisi, dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerini analiz edebilen, bireyselleştirilmiş öğrenme planı sunabilen yapay zekâ destekli bir dil öğrenme uygulaması yaygınlaştırılacak ve farklı dillerdeki içeriklerle zenginleştirilecek. Eğitim platformlarına yapay zekâ destekli gelişim takibi eklenecek "Eğitimde Yapay Zekâ Destekli Yönetim ve Karar Alma Mekanizmasını Desteklemek" hedefi, büyük veri analitiği kullanılarak raporlama araçlarının hazırlanması, eğitimde veri analitiğine dayalı karar destek sistemlerinin yapay zekâ ile güçlendirilmesi ve yapay zekâ destekli rehberlik sistemleri ile öğrencilerin akademik ve kariyer yönelimlerinin desteklenmesinden oluşuyor. Bu doğrultuda büyük veri analitiği kullanılarak raporlama araçlarının hazırlanması için Bakanlığın EBA, ÖBA, HEMBA ve DİLİM gibi eğitim platformlarına yapay zeka destekli içerik önerme, gelişim takip ve raporlama kabiliyetleri entegre edilecek. Öğrenmenin takibi ve devamlı desteklenmesine yönelik öğrenme analitiği platformu oluşturulacak. Bakanlık ve tüm dış paydaşların eğitime dair verilerinin işleneceği ve eğitim politikalarının karar destek süreçlerinde erken uyarı, örüntü tanıma, öneri getirme ve veri anonimleştirme özellikleri olan yapay zekâ destekli bir veri ambarı kurulacak. Yapay zekâ için iş gücü iş birlikleri Yapay zekâ uygulamaları ekosistemi güçlendirilmesi için merkez teşkilatta görev yapan uzman/teknik personelin yapay zekâ ve makine öğrenmesi alanlarında çalışabilmeleri için makine öğrenmesi ve veri analitiği eğitimleri düzenlenecek. Yapay zekâ alanında nitelikli iş gücü yetiştirmek amacıyla kamu, üniversite ve özel sektörle işbirlikleri hayata geçirilecek. Yerli ve milli yapay zekâ algoritmalarını üreten sektör alanı, eğitim teknolojileri kuluçka merkezleri ve fonlarla desteklenecek. Otomatik sınav değerlendirme sistemleri geliştirilecek Özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler için yapay zekâ destekli erişilebilirlik çözümleri geliştirilmesi için özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin davranışlarını algılayıp uygun yanıtlar üretebilen yapay zekâ destekli sistemler tasarlanacak ve bireysel ihtiyaçlara göre geri bildirim sağlayan uygulamalar geliştirilecek. Görme yetersizliği olan öğrenciler için yapay zekâ destekli sesli okuyucu sistemleri, işitme yetersizliği olan öğrenciler için ise altyazı ve işaret dili üretim teknolojileri geliştirilecek. Belgede yer alan politika ve eylem adımlarına bağlı olarak geliştirilecek her uygulama için periyodik izleme ve raporlama mekanizmaları oluşturulacak. Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (YEĞİTEK), eylem adımlarının izlenmesi ve değerlendirilmesinden sorumlu olacak. "Eğitimde Yapay Zekâ Politika Belgesi ve Eylem Planı 2025-2029" için TIKLAYINIZ