ANKARA-BHA
Azerbaycan Sivil Toplum Örgütlerine Devlet Desteği Ajansı, Batı Azerbaycan Topluluğu, Azerbaycan Türk Kadınlar Birliği ve Azerbaycan-Türkiye Evi’nin iş birliğiyle gerçekleşen konferans; Bakü Uluslararası Çok Kültürlülük Merkezi, Azerbaycan Basın Konseyi YK üyesi, Türk İnternet Medya Birliği (TİMBİR) Genel Başkan Yardımcısı ve Dış İlişkiler Kurulu Başkanı Agil Alesger, ADA Üniversitesi ve Uluslararası İlişkilerin Analizi Merkezi’nin desteğiyle organize edildi.
Konferansa, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İdaresi Siyasi Partiler ve Yasama ile İlişkiler Dairesi Müdürü Adalet Veliyev, AK Parti Genel Başkanvekili Efkan Ala, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Zafer Sırakaya, Azerbaycan Milletvekili Tenzile Rüstemhanlı, TBMM komite başkanları, 30’u aşkın milletvekili, TİMBİR Genel Başkanı Dr. Süleyman Basa, akademisyenler, iş insanları, sivil toplum ve medya temsilcileri olmak üzere yaklaşık 270 kişi katıldı.
Etkinlik, Türkiye ve Azerbaycan milli marşlarının okunmasının ardından, Azerbaycan’ın Umummilli Lideri Haydar Aliyev ile iki ülkenin bütünlüğü için hayatını kaybeden şehitler anısına yapılan bir dakikalık saygı duruşuyla başladı. Açılışta, Batı Azerbaycan Topluluğu'nun faaliyetlerini anlatan kısa bir belgesel gösterimi yapıldı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ankara’da düzenlenen “Batı Azerbaycan’a Dönüş: İnsan Haklarının Üstünlüğü İçin Önemli Bir Şart” konulu uluslararası konferansa gönderdiği mesajda, Batı Azerbaycanlıların ata topraklarına dönüşünün sadece bir halkın hakkı değil, aynı zamanda bölgesel barış için temel bir adım olduğunu ifade etti.
Aliyev’in mesajı, Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı İdaresi Siyasi Partiler ve Yasama ile İlişkiler Dairesi Müdürü Adalet Veliyev tarafından konferansın açılışında okundu. Türkiye’ye ev sahipliği için teşekkür eden Aliyev, bu konferansın barış, adalet ve insan hakları temelinde yeni bir dönemin önünü açabileceğini vurguladı.
“Etnik temizlikle tarih silinmek istendi”
Aliyev mesajında, Ermenistan’ın geçmişte Batı Azerbaycan’da yaşayan yüz binlerce Azerbaycanlıya karşı baskı ve sistematik etnik temizlik politikaları yürüttüğünü belirtti. “Ermenistan’da Azerbaycanlı bırakılmadı” diyen Aliyev, bu politikaların sadece bir nüfusun değil, kültürel ve tarihî mirasın da yok edilmesine yönelik olduğunu kaydetti.
“Camiiler, mezarlıklar, tarihi anıtlar bilinçli şekilde yıkıldı. Amaç, Azerbaycanlıların izini silmek ve bölgenin tarihini yeniden yazmaktı,” ifadelerini kullanan Aliyev, 1920’de Doğu Zengezur’un Azerbaycan’dan koparılarak Ermenistan’a verilmesiyle Nahçıvan ile kara bağlantısının kesildiğine dikkat çekti.
“Batı Azerbaycan artık uluslararası gündemde”
Aliyev, Karabağ'ın işgalden kurtarılmasının ve vatandaşların yurtlarına dönmesinin Batı Azerbaycanlılar için de umut kaynağı olduğunu belirterek, konunun artık uluslararası düzeyde tartışıldığını söyledi. Batı Azerbaycan Topluluğu'nun barışçıl ve uluslararası hukuka uygun girişimlerini takdir ettiğini belirten Aliyev, “Barışçıl ve onurlu dönüş, sadece Azerbaycanlılar için değil, tüm bölge için istikrarın ön koşuludur,” dedi.
Efkan Ala: Azerbaycan'ın gösterdiği olağanüstü azim bizleri gururlandırmaktadır
AK Parti Genel Başkanvekili Efkan Ala, açılış konuşmasında, 10 Mayıs’ta doğumunun 102. yıl dönümünde andıkları Haydar Aliyev'in vizyoner liderliğine dikkat çekti. Ala, “Zor zamanlarda irade koyabilen liderlerin nasıl tarih yazdığını Haydar Aliyev bize bir kez daha göstermiştir. Bugün Azerbaycan’ın inkişaf yolunun temelinde onun liderliği yatmaktadır” dedi.
Efkan Ala, "Bir millet, iki devlet" şiarının yalnızca bir sözden ibaret olmadığını, bu anlayışın gönülleri, kaderi, sevinçleri ve kederleri birbirine kenetleyen köklü bir kardeşliğin ifadesi olduğunu vurguladı.
Bu kardeşliğin sadece iki ülke arasında değil, bütün Türk dünyasında daha da kökleşmesi ve güçlenmesi için çalıştıklarını söyleyen Ala, şunları kaydetti:
"Azerbaycan Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev'in dediği gibi, 'Hepimizin ortak evi Türk dünyasıdır.' Bu sarsılmaz bağların Türk dünyasındaki tüm kardeşlerimiz arasında tesis edilmesi için var gücümüzle çalışıyoruz. Tarih boyunca Azerbaycanlı kardeşlerimizin kimliği, geçmişi, aidiyeti Azerbaycan topraklarından koparılmak istenmiştir. Bununla kalmayarak, bölgenin zengin kültürel ve dini mirası da yok edilmeye çalışılmıştır. Ne yazık ki bu coğrafya, yerinden edilmelere ve kayıplara da tanıklık etmiştir. Karabağ'ın işgali nedeniyle 1 milyondan fazla Azerbaycanlı kardeşimiz ata topraklarını terk etmek zorunda kalmış ve kendi ülkelerinde yerlerinden edilmiştir, muhacir konumuna düşmüşlerdir."
Karabağ’ın işgalden kurtarılmasının ardından başlayan yeniden imar ve geri dönüş sürecinin Türkiye tarafından gururla takip edildiğini belirten Ala, Azerbaycan’ın bu süreçte gösterdiği azmi “tarihi bir başarı” olarak nitelendirdi.
"Güney Kafkasya'nın yeniden doğuş hikayelerine tanıklık etmesini arzu ediyoruz"
Ala, konuşmasında ""Türk kapısı Nahçıvan ile Azerbaycan anakarası arasında sağlanacak bağlantı, Türkiye'nin Orta Asya ile arasındaki bağı kuvvetlendireceği gibi Türk dünyasının gücüne güç katacak, halklarımızın daha da yakınlaşmasını sağlayacaktır" ifadelerini kullandığı sözlerini şu şekilde tamamladı:
"Biliyoruz ve inanıyoruz ki intikam da bir seçenek değildir. Geçmişin acılarıyla geleceği inşa ederken, geleceğe dair sorumluluklarımızı da unutmamalıyız, unutmayacağız. Gelecek nesillere bırakacağımız barış içindeki bu coğrafyayı birlikte inşa ederek hep beraber inkişaf ettireceğiz. Güney Kafkasya'nın yeniden doğuş hikayelerine tanıklık etmesini arzu ediyoruz. Geçmişi yeniden hatırlamak ve anlamak için bir arada bulunduğumuz bu konferansın, yalnızca tarihsel gerçekleri değil, gelecek için atılabilecek adımların da konuşulmasına vesile olmasını diliyorum. Burada ortaya konulacak fikirlerin Azerbaycanlı kardeşlerimizin geleceğine ışık tutmasını ümit ediyorum."
Panellerde tarih, hukuk ve insan hakları masaya yatırıldı
Konferans, alanında uzman isimlerin yer aldığı iki ayrı panelle devam etti. İlk panelde Batı Azerbaycan tarihine ışık tutuldu. Moderatörlüğünü Prof. Dr. Kamal Çiçek’in yaptığı oturumda, Prof. Dr. İlber Ortaylı, Prof. Dr. Aygün Attar, Prof. Dr. Tufan Gündüz, Prof. Dr. Okan Yeşilot ve Prof. Dr. İbrahim Ethem Atnur sunum yaptı.
İkinci panelde ise "Batı Azerbaycan: Hukuki ve İnsani Boyutlar" başlığı altında insan hakları temelli tartışmalar yürütüldü. Oturuma TBMM Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanı Çiğdem Erdoğan başkanlık ederken, konuşmacılar arasında Vedat Bilgin, Derya Yanık, Zeynep Yıldız ve hukukçular Cavid Abdullazadé, Yaşar Sarı ve Muharrem Kılıç yer aldı.
Panellerin ardından katılımcılara teşekkür belgeleri takdim edildi.
Sonuç bildirgesi yayımlandı
Konferansın kapanış oturumunda, Azerbaycan-Türkiye ilişkilerine dair değerlendirmelerde bulunuldu. Batı Azerbaycan Topluluğu Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Alevkerov, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Zafer Sırakaya, Azerbaycan-Türkiye Evi Başkanı Tenzile Rüstemhanlı ve Türkiye-Azerbaycan Dostluk Grubu Başkanı Şamil Ayırım söz alarak iki ülke arasındaki sarsılmaz kardeşliğin altını çizdi.
Etkinlik, konferansın sonuç bildirgesinin kabul edilmesi ve toplu fotoğraf çekimi ile sona erdi.
Ayrıca, konferansa katılım sağlayan TİMBİR Genel Başkanı Dr. Süleyman Basa ve Azerbaycan Basın Konseyi YK üyesi, TİMBİR Genel Başkan Yardımcısı ve Dış İlişkiler Kurulu Başkanı Agil Alesger ile TİMBİR Yönetim Kurulu üyelerinin yer alacağı “Batı Azerbaycan’a Dönüş” başlıklı konferans konuya dikkat çekmeyi sürdürecek. Program, TİMBİR tarafından 23 Mayıs saat 16.00'da Erzincan'da gerçekleşecek.
