ANKARA-BHA
ABD'de gerçekleştirilen bir uydu radar araştırması, ülkenin en kalabalık 28 kentinde yer seviyesinin belirgin şekilde düştüğünü gösterdi. 2015-2021 yılları arasında yapılan incelemeler sonucunda, bu şehirlerin en az yüzde 20'sinin çöktüğü, 28 şehirden 25'inde ise bu oranın yüzde 65'in üzerinde olduğu belirlendi. Yaklaşık 34 milyon kişinin yaşadığı bu şehirlerdeki çökme, başta kentleşme, kuraklık ve deniz seviyesindeki yükselme gibi bir dizi faktörden kaynaklanıyor.
Uzmanlar, bu durumun altyapı güvenliği ve sel riski açısından ciddi tehditler oluşturabileceğini ifade ediyor. Çalışmada yer alan en fazla etkilenen şehirler arasında New York, Houston ve Chicago yer alıyor. Virginia Tech Üniversitesi'nden jeofizikçi Leonard Ohenhen’in liderliğindeki ekip, yüzeyin yüzde 98'inden fazlası çöken şehirler arasında Chicago, Dallas, Columbus, Detroit, Fort Worth, Denver, New York, Indianapolis, Houston ve Charlotte'ı sıraladı.
Houston, yılda 5 milimetreden fazla çöken arazi oranıyla en fazla etkilenen şehir konumunda. Şehrin yüzde 40'ından fazlasında bu hızın aşıldığı ve yüzde 12’sinde ise yılda 10 milimetreden fazla çökme yaşandığı bildirildi. Bu çökme, başlıca yeraltı suyu aşırı kullanımı ve petrol ile gaz çıkarımı gibi etkenlerden kaynaklanıyor.
Araştırma, 29 binin üzerinde binanın yüksek risk taşıyan bölgelerde bulunduğunu ortaya koydu. Uzmanlar, bu tür yer seviyesindeki düşüşlerin genellikle sessiz bir şekilde ilerlediğini ve altyapı hasarlarının ancak kritik bir seviyeye ulaşıldığında fark edilebildiğini belirtiyor.
Virginia Tech Üniversitesi'nden jeofizikçi Manoochehr Shirzaei, “Bu tür riskler özellikle hızlı büyüyen şehirlerde daha belirgin hale geliyor. Altyapı zamanla sessizce zarar görebilir ve sonuçlar ancak büyük hasarlarla kendini gösterir,” şeklinde açıklama yaptı.
Çözüm önerileri, her şehrin büyüklüğüne, jeolojik yapısına ve karşı karşıya olduğu risklere göre değişiklik gösteriyor. Deniz seviyesi yükselen kıyı şehirlerinde tuzlu su istilasına karşı önlemler ve fırtına dalgalarına dayanıklı altyapılar önerilirken, sel riski taşıyan New Orleans gibi bölgelerde ise arazinin yükseltilmesi veya drenaj sistemlerinin güçlendirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Çalışma, Nature Cities dergisinde yayımlandı.
